Dünyanın en güzel kokusu ne kokusudur? Bütün insanların bu suale verecekleri başka bir yanıt olabilir. Bazı insanlar için taze pişen ekmeklerin kokuları, bazı insanlar için yağmurun ardından gelen toprakların kokuları, bazı insanlar içinse yeni açan güllerin kokuları evrenin en güzel kokuları içerisindedir.
Bilimsel incelemeler, kişilerin koku alma hususunda birbiri ile benzer seçimler paylaştıklarını gösterir. İsveç’te yapılan incelemelere bakıldığında, dünyanın en güzel kokusu vanilya kokuları, ardından şeftali kokuları gelir. Sıralamada taze kesilen çimenler, çikolatalar, kahveler ve deniz kokuları gibi kokular da bulunur.
Kokular, kişilerin tecrübelerinin mühim bir karışımıdır ve anılara, hislere ve hareketlere etki edebilir. Ayrı kültürlerde koku algıları, inanç, dil, görenekler ve çevre gibi türlü etkenlerde etki görür. Bu sebepten dolayı, ayrı kültürlerde kokulara verilmiş olan manalar ve duyusal tepkimelerde de çeşitlilik görülür. Fakat, ayrı kültürler içerisinde bazı ortak hususlarda vardır. Örnek vermek gerekirse, pek çok kültürde güzel kokan kokular genel olarak masumluk, temizlik ve güzelliğiyle ilişkilendirilir iken, güzel kokmayan kokular ise risk, rahatsızlık ve kirlilikle ilişkilendirilir. Ayrıca, pek çok kültürde besin kokuları beslenme ve keyifle ilişkili olmaktadır. Koku algısında ortak noktalar olabileceği gibi, farklılıklarda bulunmaktadır. Bunlar arasındaki ortak hususlar;
· Güzel ve güzel gelmeyen kokulara verilmiş olan tepkiler
· Güzel kokular: masum, temizlik ve güzellik
· Güzel olmayan kokular: risk, rahatsızlık ve kirlilik
· Besin kokuları
· İnanç ve manevi manalar: Kutsal yağ, tütsü ve çiçek gibi kokular pek çok kültürde inanç ve manevi törenlerde tercih edilir.
· Kültürel ve sosyal ilişkiler: deodorant, parfüm ve benzeri kokulu ürünler, cazibe ve bireysel kimlikle ilişkilendirilir.
Koku algısındaki farklılıklar ise;
· Belli kokulara manalar: örneğin gül kokusu, batı kültüründe aşk ve sevgiyle ilişkilendirilir iken, doğru kültüründe ise maneviyatla ilişkili hale getirilir.
· Koku algılarında kişisel farklılıklar: genetik etkenler, bireysel tecrübeler koku algılarına etki edebilir.
Ayrı kültürlerde koku algıları, türlü etkenlerden etki görür ve başka manalar ve duyusal tepkiler meydana gelebilir. Bu duruma rağmen, güzel ve güzel gelmeyen kokulara verilmiş olan tepkiler, besin kokularının algılanmasında, inanç ve manevi manalar gibi birtakım ortak hususları da vardır.
